zbiory

Kolekcja rzeźb Alfonsa Karnego prezentowana na stałej ekspozycji: „Alfons Karny – Opus vitae” jest własnością Muzeum Podlaskiego w Białymstoku. Jej tworzenie trwało ponad czterdzieści lat i jest cennym dorobkiem dwóch pokoleń białostockich muzealników.

Dwa pierwsze dzieła „Skakankę” i „Głowę Starca” podarował Karny w grudniu 1963r., po zakończeniu jego pierwszej powojennej wystawy zorganizowanej w białostockim Ratuszu. Równocześnie rzeźbiarz zdeponował w muzeum 7 innych dzieł, a wśród nich portret Mieczysława Karłowicza, Jędrzeja Śniadeckiego i portret „Marynarza z kolczykiem”.

Pierwszym muzealnym zakupem był portret Fryderyka Chopina. Rozbudową kolekcji rzeźb białostockiego Muzeum było również zainteresowane ówczesne Ministerstwo Kultury i Sztuki, które przekazało w darze portret Józefa Konrada Korzeniowskiego. I tak sukcesywnie, dzięki zabiegom wszystkich dyrektorów Muzeum w Białymstoku, kolekcja powiększała się. Po kolejny zakupach do Muzeum trafiły cenne dary – rzeźby: m.in. portret Ludwika Solskiego, Mikołaja Kopernika, Łączniczki Joli, obrazy, kolekcja masek pośmiertnych, część biblioteki, dokumenty, numizmaty i fotografie. Część z nich została zakupiona do zbiorów, a pozostałe, wraz z posiadaną kolekcją, tworzą stałą ekspozycję.

Zgromadzona kolekcja liczy kilkadziesiąt portretów. Tworzą one Galerię Wielkich Polaków, która w pełni odzwierciedla artystyczny dorobek rzeźbiarza. Jej budowa trwa nadal, ponieważ spadkobiercy artysty, po inauguracji działalności Muzeum Rzeźby Alfonsa Karnego w Białymstoku, w marcu 1993r. przekazali w formie daru portret Fryderyka Chopina, Juliusz Słowackiego, Kazimierz Pułaskiego i Marii Curie – Skłodowskiej, a Muzeum zakupiło kolejną rzeźbę – portret Marszałka Polski – Józefa Piłsudskiego.

RZEŹBY Z GALERII ALFONSA KARNEGO

W 1930 r. „Autoportret” prezentowany był na wystawie w Zachęcie oraz na Listopadowym Salonie w Instytucie Propagandy Sztuki i uzyskał wysokie noty warszawskich krytyków sztuki.

 

Portret profesora Jana Łukasiewicza (1878-1956), ministra w rządzie Ignacego Jana Paderewskiego, współtwórcy lwowsko – warszawskiej szkoły matematycznej.
Rzeźba ta była prezentowana na dorocznym Salonie w Zachęcie w 1938 r.

 

Portret Arpada Chowańczaka, przemysłowca i właściciela zakładów futrzarskich w Warszawie, słynnych w II Rzeczpospolitej. Rzeźba prezentowana była po raz pierwszy w maju 1946 r na Salonie Wiosennym w Muzeum Narodowym w Warszawie.

 

Portret Zygmunta Korzybskiego (1927-1944), żołnierza Szarych Szeregów, uczestnika zamachu na kata Warszawy – Franza Kutscherę. Dzidek rozstrzelany został przez Niemców 1.08.1944 r. w pierwszym dniu Powstania Warszawskiego.

 

Portret dozorcy Józefa, który w czasie niemieckiej okupacji ochraniał konspiracyjne wykłady odbywające się w pracowni Alfonsa Karnego przy ulicy Wspólnej 67.

 

Portret Madzi Kuny, która po godzinie policyjnej, wraz przyjaciółką Barbarą Zbrożyną – uczennicą Xawerego Dunikowskiego, schroniła się przed Niemcami w pracowni Alfonsa Karnego.

 

Profesor Jan Czochralski (1885-1953), wybitny chemik, mecenas twórców kultury w okupowanej Warszawie. Pokrył koszty odlewów rzeźb Alfonsa Karnego, które powstały w latach 1939 – 1944. Zbroił żołnierzy Powstania Warszawskiego. W 1945 r. niesłusznie oskarżony o kolaborację z Niemcami. Faktycznie współpracował z Oddziałem II AK. Zrehabilitowany w czerwcu 2011 r.

 

Autoportret ten jest ostatnią z prac powstałych w okresie okupacji hitlerowskiej. Był prezentowany w Muzeum Narodowym w Warszawie w 1946 r. Odlew rzeźby, podobnie jak wszystkie dzieła Karnego powstałe w czasie okupacji, został sfinansowany prze prof. Jana Czochralskiego.

 

Wacław Sieroszewski (1858-1945) socjalista, więzień X Pawilonu Warszawskiej Cytadeli, skazany w 1897 r. na osiedlenie na Syberii, autor wielu prac etnograficznych poświęconych Jakutom. Kawalerzysta w I Pułku Ułanów Legionów Polskich. Prezes Związku zawodowego Literatów Polskich i członek Polskiej Akademii Literatury.
Pierwsza wersja tego dzieła powstała w brązie w 1941 r. Tą, odkutą w marmurze karraryjskim, Karny zaprezentował w 1953 r. na wystawie ZPAP Okręgu Warszawskiego.

 

Władysław Broniewski (1897-1962), poeta, przyjaciel Alfonsa Karnego. Był żołnierzem I-go Pułku Piechoty Legionów. Za udział w bitwie o Białystok i wyzwolenie miasta spod bolszewickiej okupacji w sierpniu 1920 r. odznaczony został Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari.

 

Leon Schiller (1887-1954), wybitny reżyser związany z Teatrem Polskim w Warszawie, Teatrem Wielkim, teatrem w Łodzi, w Wilnie i we Lwowie. W 1933 r. odznaczony Złotym Wawrzynem Akademickim Polskiej Akademii Literatury. Po wojnie, do 1949r. był rektorem Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Łodzi. Autor wielu spektakli teatralnych i wybitny interpretator dramatów A. Mickiewicza.

Rzeźba ta otwiera cykl „głów – symboli” wybitnych postaci świata nauki, kultury, sztuki współczesnych Karnemu. Forma jest wyraźnie uproszczona, pozbawiona dynamiki i ekspresji tak charakterystycznych dziełom powstałym w czasie okupacji. Jej nowym walorem jest kolorowe szkliwo pokrywające rzeźbę, którego skład chemiczny, sposób przygotowania i zastosowania był tajemnicą rzeźbiarza.