20 maja, w godz. 18.00-24.00
NOC MUZEÓW 2017
KLIMATY PRL-u
Epoka PRL-u to czas, który nie poddaje się jednoznacznej ocenie. Jedni wracają do niego z sentymentem, inni widzą w nim czas totalnej ingerencji państwa we wszystkie aspekty życia, ograniczanie wolności i swobód obywatelskich. Nie ulega wątpliwości, że jest to czas niezwykle ciekawy, a dla młodszych pokoleń wręcz „egzotyczny”. W czasie tegorocznej Nocy Muzeów staramy się zaprezentować różnorodne aspekty życia w PRL-u – śmiesznostki i sprawy trudne, życie publiczne i prywatne. Korzystając z atrakcji, przygotowanych na tę jedyną noc w roku przez Muzeum Podlaskie w Białymstoku, uczestnicy będą mogli wspominać, bawić się i uczyć. Dowiedzą się, jak udawało się ocalać pamięć o Marszałku Józefie Piłsudskim. Jak, pomimo wyrzucenia poza oficjalny obieg, rozwijała się kultura niezależna. Jednocześnie przypomną sobie, że to właśnie w PRL-u odbudowano pałac w Choroszczy, że to w latach 60. minionego stulecia dokonano znaczących w skali europejskiej odkryć archeologicznych na Suwalszczyźnie.
Obok polityki, kultury, ważnych decyzji na najwyższych szczeblach toczyło się codzienne życie milionów Polaków: podążali za modą, borykali się z niedoborami towarów, marzyli o własnym mieszkaniu, samochodzie, robili kariery. Dzięki wydarzeniom Nocy Muzeów będziemy mogli przyjrzeć się zarówno przejawom opresji tamtego czasu, jak i życiu codziennemu, zrozumieć wszechmoc cenzury i przypomnieć sobie czasy, w których papierosy mogły nazywać się ”Sport”, a proszek „Radion” prał sam...
Nie zabraknie gier i zabaw dla najmłodszych, a atrakcją finałową będzie cieszący się od lat wielkim zainteresowaniem spacer historyczny Dyrektora Andrzeja Lechowskiego – w tym roku, oczywiście, w klimatach PRL-u.
Zapraszamy do Ratusza i oddziałów Muzeum Podlaskiego w Białymstoku, Supraślu, Choroszczy i Tykocinie.
Na wszystkie wydarzenia WSTĘP WOLNY!!!
Program Nocy Muzeów 2017
RATUSZ w Białymstoku, Rynek Kościuszki 10, godz. 18.00 – 24.00
Zwiedzający do Ratusza wchodzić będą co pół godziny w 20-osobowych grupach, którymi opiekować się będą przewodnicy. Zwiedzający będą poruszać się po muzeum uczestnicząc w zaplanowanym dla nich programie zwiedzania ekspozycji i pokazów z zabytkami.
Ekspozycje czasowe:
STANISŁAW MAZUŚ. REFLEKSJE MALARSKIE 1967 – 2017. 50 – LECIE PRACY TWÓRCZEJ - wystawa malarstwa Artysty, który tematem swoich prac uczynił piękno otaczającego krajobrazu. Słynie też jako znakomity portrecista. Przez wiele lat uczestniczył w Białowieskich Plenerach Malarskich. Wystawie towarzyszy 160-stronicowa publikacja z reprodukcjami eksponowanych obrazów.
Wybrane na ekspozycję prace zostały pogrupowane w 15 działów tematycznych, z których każdy opatrzono krótkim wstępem, opisującym szersze tło historyczne przedstawionych w nim zagadnień. Ilustrują one następujące zjawiska (jako poszczególne działy): Odwilż, Październik, Wybory, Czerwone i czarne, czyli relacje państwo-Kościół, Peryferie: Polska gminna i powiatowa, Kobieta, Młodzież, Kulturalnie pod prąd, Marzenie o własnym samochodzie, Pieniądze, Prywatna inicjatywa, Za granicę!, Patologie, Kosmos, Przymrozek.
Znajdziemy tu dzieła czołowych polskich karykaturzystów, jak m.in.: Karol Ferster, Ignacy Witz, Henryk Chmielewski, Henryk Jerzy Chmielewski, Eryk Lipiński, Anna Gosławska-Lipińska, Jerzy Zaruba, Maja Berezowska, Zbigniew Lengren, Jerzy Flisak, Jan Lenica, Jan Młodożeniec, Zbigniew Ziomecki, Juliusz Puchalski.
Ekspozycji towarzyszy specjalnie przygotowany katalog oraz materiał filmowy. Album, oprócz części ilustracyjnej, zawiera eseje problemowe takich znakomitości, jak prof. Jerzy Kochanowski z Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego, który przygotował również teksty wstępne do poszczególnych działów, Karolina Prymlewicz, Maciej Górecki, Elżbieta Laskowska, Daniel Passent oraz Jacek Fedorowicz.
Prezentacja specjalna:
Wśród jezior i pagórków. Ekspedycje archeologiczne – przypomnienie i prezentacja efektów prac archeologicznych na Suwalszczyźnie, rozpoczętych blisko 60 lat temu w ramach Kompleksowej Ekspedycji Jaćwieskiej. Zaprezentowane zostaną fotografie i zabytki dokumentujące te niezwykle ważne działania, których efekty okazały się cenne w skali europejskiej. Będziemy mogli zobaczyć ponad 100 przedmiotów, m.in. naczynia, biżuterię, militaria, elementy oporządzenia końskiego i wiele innych, datowanych od okresu wpływów rzymskich po wczesne średniowiecze.
Przełomowe znaczenie dla rozwoju archeologii północno-wschodniego krańca Polski miała połowa lat 50. XX w. kiedy to w Urzędzie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Białymstoku utworzono stanowisko inspektora do spraw zabytków archeologicznych, a rok później Dział Archeologii w Muzeum. Powstały zalążki miejscowego ośrodka, który szybko rozwinął ożywioną działalność na polu ochrony zabytków, ich popularyzacji i terenowych prac badawczych. Aktywnie włączył się też do badań na terenie Suwalszczyzny, w tym Kompleksowej Ekspedycji Jaćwieskiej powołanej do życia w lipcu 1959 r. Jej nadrzędnym celem były badania nad szeroko rozumianą problematyką społeczności zamieszkujących te tereny w starożytności i wczesnym średniowieczu. Ekspedycja grupowała archeologów, antropologów, językoznawców, historyków i przyrodników z Warszawy, Białegostoku, Olsztyna, Krakowa, Łodzi, a także z Wilna i Mińska oraz szwedzkiego miasta Lund. Trzy lata później stała się pierwszym zespołem naukowym powołanego do życia Białostockiego Towarzystwa Naukowego.
Wyniki badań wykopaliskowych przeprowadzonych na Suwalszczyźnie okazały się rewelacją na skalę europejską. Niejednokrotnie prezentowano je w publikacjach naukowych czy na organizowanych wystawach, w tym największej i najbardziej prestiżowej Bałtowie północni sąsiedzi Słowian (współautorką scenariusza była Danuta Jaskanis ówczesna kierownik Działu Archeologii). Ekspozycję przygotowano we współpracy z Państwowym Muzeum Archeologicznym w Warszawie i Muzeum Okręgowym w Suwałkach. Wernisaż odbył się w Warszawie w 1979 roku, w kolejnych latach prezentowano ją w wielu muzeach krajowych i zagranicznych.
Po upływie niemal 60 lat, w oparciu o zasoby Działu Archeologii Muzeum Podlaskiego w Białymstoku chcielibyśmy przypomnieć o prowadzonych wówczas pracach i zaprezentować wybrane materiały zabytkowe z tamtych badań.
22.00 SPACER HISTORYCZNY w klimatach PRL-u
Początek spaceru przed Ratuszem. Spacerowiczów, śladami najważniejszych instytucji w mieście w czasach PRL-u, poprowadzi jak zwykle Dyrektor Andrzej Lechowski. Hasłem przewodnim tegorocznego spaceru po centralnych ulicach miasta będzie prześmiewczy wierszyk z epoki: „Ci, co rządzą (Dom Partii) /Ci, co sądzą (sądy) / Ci, co nic nie dają (związki zawodowe) / i do piachu posyłają (szpitale)”.
MUZEUM HISTORYCZNE, Białystok, ul. Warszawska 37, godz. 18.00 – 24.00
Ekspozycje czasowe:
Na co dzień i od święta. Portret białostoczan w latach 50. i 60. XX w. – wystawa przybliża realia życia Białegostoku i jego mieszkańców pierwszych dekad powojennych. Doskonałym świadectwem tamtego czasu są archiwalne fotografie – około 300 pokazywanych w większości po raz pierwszy zdjęć (reporterskich i prywatnych) ze zbiorów Muzeum Podlaskiego. Obrazują one zmieniające się warunki życia, panującą modę a także zmiany w kulturze. Tło wypełnią elementy ich społecznego usytuowania – rodzina, praca, szkoła, udział w wydarzeniach. Niezwykle interesującym dopełnieniem wystawy jest pokaz galanterii i odzieży z epoki noszonych przez Białostoczan na co dzień i od święta: sukienek, płaszczy, garniturów, ubranek dziecięcych, butów oraz bielizny.
Smaczki PRL-u – Skusisz się na coś słodkiego? A może potrzebujesz mydła, czy proszku do prania? Papierosy? Niewielki asortyment, jednolite etykiety i nieatrakcyjne opakowania produktów to zapomniany obraz oferty sklepów w PRL. Jakie marki wówczas królowały? Jakie towary uznawano za luksusowe? Wszystkiego dowiemy się, odwiedzając Muzeum Historyczne. Na wystawie prezentowana jest bogata kolekcja zachowanych etykiet, ale także oryginalne produkty, takie jak papierosy „Klubowe” i „Sport” czy pamiętny proszek „Radion”, który „sam pierze”…
Pamięć o Józefie Piłsudskim w PRL-u – rodząca się po zakończeniu drugiej wojny światowej Polska Rzeczpospolita Ludowa wypowiedziała wojnę pamięci o Józefie Piłsudskim. Z przestrzeni publicznej usuwano wszelkie ślady jego obecności próbując skazać Marszałka na zapomnienie. Im więcej sił i środków władza angażowała w ten proces, tym bardziej utrwalała się pamięć o osobie, przeciw której był wymierzony. Pamiątki związane z Józefem Piłsudskim stały się wówczas rodzinnymi skarbami, nierzadko traktowanymi z pietyzmem należnym relikwiom... Dzięki temu i my możemy je dziś oglądać.
Na wystawie zostaną zaprezentowane zabytki ze zbiorów Muzeum Historycznego: fotografie przedstawiające wizytę Marszałka w Białymstoku w 1920 r., pocztówki i składanki pocztówek z wizerunkiem Marszałka z lat 30. XX w., portrety w grafice i w malarstwie. W tym zbiorze cymelium jest plakat wydany nakładem Głównego Zarządu b. Ochotników Armii Polskiej w Białymstoku wykonany według projektu Piotra Sawickiego. Jest to niezwykle ciekawa i nietypowa podobizna Marszałka, stworzona ze słów, z tekstu zaczerpniętego z książki Stanisława Pomarańskiego „Józef Piłsudski (Życie i czyny)”. Specjalnie na tę okazję plakat został poddany pełnej konserwacji: (papier został odkwaszony, wyczyszczony, uzupełniono ubytki).
Ekspozycje stałe:
Odzyskana historia. Hotel Ritz – makieta legendarnego hotelu rozbudowana o animację 3D, odtwarzająca nie tylko wygląd hotelu oraz wnętrze restauracji, ale także jego otoczenie z pocz. XX w.
W białostockiej kamienicy – ekspozycja odtwarzająca wnętrza mieszczańskie z przełomu XIX/XX w., zrealizowana głównie z przedmiotów używanych w białostockich domach oraz przywracająca klimat sprzed stu lat.
Białystok-makieta barokowego miasta – przedstawiająca rezydencję Branickich i układ przestrzenny miasta w 1772 r.
Białostocki salon artystyczny – prezentujący twórczość czterech malarzy: Czesława Sadowskiego, Józefa Zimmermana, Eugeniusza Kazimirowskiego oraz Józefa Blicharskiego.
Widoki Białegostoku z przełomu XIX/XX w. – fotografie w dużym formacie przedstawiające najważniejsze miejsca w mieście.
MUZEUM RZEŹBY ALFONSA KARNEGO, Białystok, ul. Świętojańska 17, godz. 18.00 – 24.00
Ekspozycje czasowe:
Sztuka w cieniu PRL-u – po okresie socrealizmu, który według władzy był obowiązującą i jedynie słuszną zasadą w sztuce polskiej, wyczekiwana liberalizacja umożliwiła rozwój szeroko pojętej sztuki nowoczesnej. Czerpiąc z zachodnich wzorców, polscy artyści tworzyli w klimatach surrealizmu, ekspresjonizmu, nowej konfiguracji, czy popartu. Na wystawie zobaczymy prace czołowych malarzy, m.in. W. Szamborskiego, A. Lenicy, J. Tchórzewskiego, J. Lebensteina oraz twórców wywodzących się z białostockiego środowiska artystycznego m.in. M. Wołkowyckiego, A. Szymaniuka, J. Lengiewicza, A. Welsa, J. Gniatkowskiego, S. Rybiego. Prezentowane dzieła pochodzą ze zbiorów Muzeum Podlaskiego w Białymstoku.
MATERIA RZEŹBY. Dydaktycy Zakładu Rzeźby i Ceramiki prof. Adama Myjaka Wydziału Artystycznego Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie – prace dyplomowe studentów z pracowni prof. Adama Myjaka zrealizowane na Wydziale Artystycznym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
17:00, 18:00 i 20:00 – oprowadzania kuratorskie po nowo otwartych wystawach Sztuka w cieniu PRL oraz Dydaktycy zakładu rzeźby i ceramiki prof. Adama Myjaka. Oprowadzanie będzie realizowane również w języku migowym.
Miejsce zbiórki: recepcja Muzeum Rzeźby Alfonsa Karnego.
Czas trwania oprowadzania: ok. 30 min.
Warsztaty edukacyjne:
17:00 i 21:00 – Alf i sztuka. Dzieci poznają najważniejsze rzeźby autorstwa Alfonsa Karnego, w tym portrety zasłużonych Polaków takich jak Józef Piłsudski czy Ignacy J. Paderewski. Zajęcia będą realizowane w formie interaktywnej przy wykorzystaniu zeszytu edukacyjnego pt. Alf i ja.
18:00 i 20:00 – Jak to z willą było… Dzieci poznają historię willi przy ulicy Świętojańskiej 17. Podczas spotkania uczestnicy dowiedzą się kto niegdyś zamieszkiwał dom, skąd inspiracje czerpał architekt projektujący przestrzeń oraz jak to się stało, że prywatna willa stała się siedzibą naszego muzeum. Zajęcia zakończone będą tworzeniem projektu wybranej ornamentyki.
Wiek uczestników: 7 – 12 lat
Czas trwania: ok. 60 minut.
Osoby zainteresowane udziałem w warsztatach prosimy o wcześniejsze zapisy
tel. 509 336 862 lub muzeum.karnego@muzeum.bialystok.pl
MUZEUM WNĘTRZ PAŁACOWYCH W CHOROSZCZY, ul. Pałacowa 2, Choroszcz, godz. 18.00 – 24.00
Ekspozycje czasowe:
Skarb ze Złotorii – wystawa czasowa na której zaprezentowane zostaną srebrne monety z IX-XI wieku, odkryte na polu ornym pod Złotorią k. Choroszczy, w tym denar Bolesława Chrobrego. Atrakcje specjalne: bicie monety oraz projektowanie denara. Uczestnicy Nocy Muzeów będą mogli zaprojektować własnoręcznie monetę używając do tego odpowiednich pieczątek lub – w większej skali – projektując od podstaw denara, który zostanie utrwalony w postaci tyflografiki (druk wypukły).
Jak w PRL-u pałac budowano – prezentacja multimedialna (kilkadziesiąt slajdów) dokumentująca odbudowę pałacu Branickich w Choroszczy oraz rysunków projektowych detali architektonicznych i aranżacji wnętrz z lat 60 -70 XX w. Atrakcją specjalną dla dzieci będą „Puzzle z aniołkiem”, czyli układanie wielkoformatowego wizerunku putta (aniołka), które miało ozdobić fasadę odbudowywanego pałacu, lecz pozostało tylko w formie projektu (aniołek na fasadzie wygląda nieco inaczej).
Pozostałe atrakcje:
godz. 22.00 Finał rajdu po Muzeach Białostocczyzny organizowanego przez MGCKiS i profil Choroszcz Miniona
godz. 22.00-24.00 – iluminacja fasady pałacu
MUZEUM W TYKOCINIE, ul. Kozia 2, godz. 18.00 – 24.00
Ekspozycja plenerowa:
Fotografie bez cenzury 1976-1989 – wystawa plenerowa (na ogrodzeniu przed Synagogą) dokumentująca rzeczywistość niewygodną dla komunistycznych władz PRL, rzeczywistość nieobecną w oficjalnej, cenzurowanej prasie, radiu i telewizji. Prezentowane fotografie ukazują skalę i rozmach niezależnych działań w kulturze, podejmowanych w latach 80. XX w. Wystawa przygotowana przez IPN w Warszawie.
18:00-24:00 zwiedzanie ekspozycji Muzeum w Tykocinie
19:30 i 22:30 – zwiedzanie Muzeum w Tykocinie z przewodnikiem
Prezentacje multimedialne:
20:30 (Dom Talmudyczny) – Tykocin w okresie PRL-u, prezentacja multimedialna fotografii z komentarzem autorskim Waldemara Tyszuka.
Zaprezentowanych zostanie kilkadziesiąt fotografii ze zbiorów Muzeum w Tykocinie, Muzeum Historycznego w Białymstoku oraz z kolekcji osób prywatnych mieszkańców miasta. Znajdą się wśród nich, zarówno te z trudnego okresu powojennego, jak również z wielkiego pożaru Tykocina i jego odbudowy w latach 60. XX w., a także z lat 70. i 80. XX w. i początków rozwoju turystyki oraz zachodzących zmian w krajobrazie kulturowym.
22:00 (Wielka Synagoga) – Zdewastowana i opustoszała tykocińska Synagoga przed odrestaurowanieM, prezentacja multimedialna z komentarzem autorskim Marzeny Pisarskiej-Kalisty
Po zagładzie tykocińskich Żydów w 1941 r., ograbiona przez Niemców Wielka Synagoga, niszczała. Zachowały się autentyczne mury budowli, ale brak szczelnego pokrycia dachu spowodował postępujące niszczenie obiektu. W latach 50. XX w., staraniem ówczesnego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, Synagoga została zabezpieczona przed dalszą dewastacją. Wykonano wtedy szczegółową inwentaryzację i wkrótce podjęto prace budowlano-konserwatorskie z zachowaniem historycznego wystroju architektonicznego. Stan z tamtych lat ukażą archiwalne fotografie przedwojenne i powojenne. Będzie to pierwsza publiczna prezentacja tego niezwykle ciekawego materiału ikonograficznego.
MUZEUM IKON W SUPRAŚLU, ul. Klasztorna 1, godz. 19.00 – 24.00
Ekspozycja plenerowa:
Podlaskie historie – Sacrum w czasach profanum – otwarcie plenerowej wystawy fotografii Piotra Sawickiego, dokumentującej prawosławie na Podlasiu w rzeczywistości PRL-u. (Ekspozycja prezentowana będzie na ogrodzeniu monasteru od strony rzeki od 20 maja do końca października).
Ekspozycja stała:
19.00–24.00 – zwiedzanie wystawy stałej IKONA – OBRAZ I SŁOWO – MIĘDZY TYM CO ULOTNE A WIECZNE wzbogaconej pracami Jerzego Nowosielskiego
Specjalnie przygotowana prezentacja prac prof. Jerzego Nowosielskiego, twórczości będącej częścią niezwykłego zjawiska współczesnej sztuki sakralnej, opartej na bizantyńskich wzorcach, a tworzonej w czasach trudnych dla tożsamości religijnej Polaków. Będzie można zobaczyć dzieła związane z Podlasiem, takie jak Szafirowy ikonostas (1966), pierwotnie przeznaczony do cerkwi w Orzeszkowie oraz przedstawienie Ostatniej Wieczerzy oraz Deesis z 1982 r., które miały zająć miejsce w ikonostasie cerkwi w Klejnikach, do czego jednak nigdy nie doszło. Prace wypożyczone z Parafii Prawosławnej pw. Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny w Krakowie będą prezentowane od 20 maja do 14 października.
