(Nie)Poprawny politycznie gerydon

W II połowie XVII wieku  w meblarstwie europejskim pojawiły się pierwsze małe i wysmukłe stoliki, służące jako podstawa pod świecznik, wazon z kwiatami, rzeźbę,  lub inną ozdobę. Szybko zyskały one popularność - w samym Wersalu Ludwika XIV było ich kilkaset. Przybierały rozmaite formy, od prostej kolumny czy postumentu, po misternie wykonane figury zainspirowane greckimi i rzymskimi kaneforami – rzeźbami  kobiet i mężczyzn niosących na głowie kosze ofiarne. Często mebel wzorowany był na postaci obsługującego arystokrację na królewskich salonach ciemnoskórego pazia. Owi egzotyczni służący nazywani byli guéridons i stąd niektórzy wywodzą pochodzenie nazwy nowego stolika. Inny trop wiedzie do popularnych francuskich fars, w których strojono  sobie żarty z prowincjusza o imieniu Guéridon. Z czasem nazwą tą objęto również inne małe, lekkie podręczne stoliki służące do podawania kawy czy słodyczy.

Pod koniec XIX wieku mebel wzorowany na postaci murzyńskiego służącego był nadal popularny i to na tyle, że niektóre warsztaty stolarskie specjalizowały się w jego produkcji. Egzemplarz eksponowany w dawnym Gabinecie Pani pałacu w Choroszczy pochodzi prawdopodobnie aż z Wenecji. Gerydony w stylu typowym dla sztuki około 1700 roku były tam wytwarzane aż do drugiej ćwierci XX wieku. W odróżnieniu od innych  ten jest poprawny politycznie – jego jednolicie złoty kolor i kiść winogron w dłoni sprawiają, że w figurze  rozpoznajemy raczej starożytnego Bachusa, a nie ciemnolicego sługę.

A.D.