27 maja 2024 r. spotkajmy się na cmentarzu parafialnym w Tykocinie, by upamiętnić 80. rocznicę wywózki mieszkańców Tykocina do niemieckich obozów koncentracyjnych.
Program uroczystości:
27 maja 2024 roku
godz. 10.30 | Cmentarz parafialny
Poświęcenie nowego pomnika upamiętniającego byłych więźniów obozów koncentracyjnych oraz zesłanych na Syberię
godz. 11.00 | Uroczystości na placu Stefana Czarnieckiego
- powitanie gości i okolicznościowe przemówienia
- program artystyczny w wykonaniu uczniów z Zespołu Szkół w Tykocinie i zespołu Hetmanki
- uroczyste wręczenie rodzinom tykocińskich więźniów osobistych pamiątek odebranych w 1944 roku przez Niemców – pamiątki przekażą przedstawiciele Arolsen Archives w ramach programu StolenMemory / Skradziona pamięć
- kuratorskie oprowadzanie po wystawie plenerowej „Kamienne świadectwo”
godz. 12.30 | Kościół Trójcy Przenajświętszej
Msza Święta
godz. 13.45 | Alumnat
Promocja książki Marzeny Pisarskiej-Kalisty „W świecie zamkniętym drutami…”
27 maja 1944 roku o godzinie 4.00 rano, żandarmi niemieccy wypędzili z domów całe rodziny i skierowali na Plac Czarnieckiego pod pretekstem sprawdzenia dokumentów. Wkrótce ciężarowe samochody załadowane ludźmi odjeżdżały co kilka godzin z miasta, a cała akcja zakończyła się dopiero wieczorem. W miasteczku pozostali tylko starcy i małe dzieci. Wywieziono ok. 400 osób. Aresztowanych zgromadzono najpierw w więzieniu w Białymstoku. Po dwóch dniach towarowymi pociągami zostali przewiezieni do obozów koncentracyjnych. Kobiety trafiły do Ravensbrück, skąd później większość z nich przeniesiona została do Sachsenhausen-Oranienburg i Bergen-Belsen, gdzie pracowały w fabrykach broni i amunicji. Mężczyzn zawieziono do Gross-Rosen , Sachsenhausen, Dachau, Mauthausen, Buchenwald, Mittelbau-Dora, Flossenbürg, Natzweiler, Bergen-Belsen i ich podobozów.
Pierwsi więźniowie wrócili do Tykocina w rocznicę wywózki – 27 maja 1945 roku, a kolejni przybywali w lecie i na jesieni po przebytej rekonwalescencji w obozach przejściowych. Pod koniec 1945 roku ze Szwecji przyjechało 71 kobiet uratowanych przez Szwedzki Czerwony Krzyż. W obozach zginęło ok. 40% aresztowanych (157 osób), w tym 70% mężczyzn (123 osoby) i 20% kobiet (34 osoby). Ze stu mężczyzn pracujących w kamieniołomach w Gross-Rosen wróciło tylko trzech. Spośród wywiezionych 70 par małżeńskich zginęło 7. Do domów wróciło jedynie 18 małżeństw. Te liczby zadecydowały o rozmiarze tragedii. Dramat, który stał się udziałem niemal wszystkich tykocińskich rodzin, zaważył na późniejszym życiu i rozwoju miasta.
Współorganizatorzy
Arolsen Archives International Center of Nazi Prosecution
Polski Związek Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych
Parafia Rzymskokatolicka p.w. Trójcy Przenajświętszej w Tykocinie
Miasto Tykocin
